H «πέμπτη φάλαγγα» της Microsoft και της Google στις Βρυξέλλες

Τα λόμπι των αμερικανικών πολυεθνικών του Ίντερνετ έχουν αλώσει τα κέντρα αποφάσεων της ΕΕ

Ένας κρυφό «τρομοκρατικό πυρήνα», ο οποίος μένει σε «λήθαργο» μέχρι να λάβει εντολές να δράσει, θυμίζουν οι αμερικανικές πολυεθνικές του Ιντερνετ, οι οποίες εδώ και χρόνια παρεισφρέουν στους ευρωπαϊκούς μηχανισμούς λήψης αποφάσεων.

Ομάδες πολιτών αλλά και οργανώσεις, όπως το Παρατηρητήριο τη Ευρώπης των Πολυεθνικών(CEO) προειδοποιούσαν ότι εταιρείες όπως η Microsoft και η Google στήνουν δίκτυα από ομάδες πίεσης στις Βρυξέλλες και σε άλλες πόλεις, όπου χτυπά η καρδιά των θεσμικών οργάνων της ΕΕ. Και όπως όλα δείχνουν, τις τελευταίες εβδομάδες αυτός ο στρατός από «λομπίστες» έλαβε την εντολή που περίμενε. Η προσπάθεια της Ε.Ε να προστατεύσει τα προσωπικά δεδομένα εκατομμυρίων Ευρωπαίων πολιτών μέσω μιας σειράς ρυθμίσεων προκάλεσε την οργή των μεγαθηρίων του αμερικανικού Ίντερνετ που φοβούνται ότι κινδυνεύουν να χάσουν μια αγορά δισεκατομμυρίων ευρώ.

Στο επίκεντρο της αντιπαράθεσης βρέθηκε και η λεγόμενη ρύθμιση για το «δικαίωμα στη λήθη» (right to be forgotten) η οποία επιτρέπει σε κάθε χρήστη του διαδικτύου να σβήνει τα ίχνη του στο Ίντερνετ. Εταιρείες δηλαδή όπως η Google ή το facebook θα πρέπει να σβήνουν παλαιότερες καταχωρήσεις, εάν τους ζητηθεί, ενώ παράλληλα θα πρέπει να ζητούν ρητώς άδεια από τους πολίτες για κάθε είδους επεξεργασία των προσωπικών τους δεδομένων.

Αν και εκ πρώτης όψεως η αντιπαράθεση φαντάζει τεχνικής φύσης, η προώθηση μιας τέτοιας ρύθμισης θα στερήσει από τις αμερικανικές εταιρείες ένα μεγάλο τμήμα της στοχευμένης διαφήμισης – δηλαδή της δυνατότητα να βομβαρδίζουν κάθε χρήστη με διαφημιστικά μηνύματα τα οποία γνωρίζουν ότι τον ενδιαφέρουν από την ανάλυση της προσωπικότητάς του. Το επιχείρημα εταιρειών όπως η Facebook και η Yahoo είναι ότι στην πραγματικότητα δεν παραβιάζουν το προσωπικό απόρρητο αφού συγκεντρώνουν πληροφορίες ανώνυμα – δηλαδή δημιουργούν το προφίλ των χρηστών τους χωρίς να γνωρίζουν ποιος πραγματικά είναι.

To «δικαίωμα στη λήθη» περιλαμβάνεται στις Ρυθμίσεις Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων που παρουσίασε πριν από ένα χρόνο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με στόχο την ενοποίηση της ευρωπαϊκής νομοθεσίας και έφτασε, πριν από μερικές εβδομάδες, στο ευρωκοινοβούλιο. Αρκετοί ευρωβουλευτές κάνουν πλέον λόγο για «πόλεμο των λόμπι» ο οποίος δεν έχει προηγούμενο στην πρόσφατη ιστορία της Ε.Ε. Εταιρείες όπως η eBay, η Amazon, η Facebook και η Google κινητοποίησαν το σύνολό των δυνάμεών τους στα ευρωπαϊκά κέντρα αποφάσεων για να επηρεάσουν με κάθε δυνατό μέσο τις αποφάσεις των ευρωβουλευτών. Στο πλευρό τους βρέθηκε από την πρώτη στιγμή η ψηφιακή πλατφόρμα Digital Europe, ένα ακόμη πανίσχυρο λόμπι το οποίο εκπροσωπεί εταιρείες όπως η Apple, η Blackberry, η IBM και η Microsoft. Στη μάχη όμως με εντολή προφανώς της αμερικανικής κυβέρνησης έπεσε και το Amcham EU – ο ευρωπαϊκός βραχίωνας του εμπορικού επιμελητηρίου των ΗΠΑ.

Ο δούρειος ίππος των λόμπι

Αν και οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι αρέσκονται να παρουσιάζουν την κατάσταση σαν μια μάχη μέχρις εσχάτων, στην οποία το ευρωκοινοβούλιο και άλλα θεσμικά όργανα αντιστέκονται στις αμερικανικές πιέσεις προασπίζοντας τα ευρωπαϊκά ιδεώδη, η πραγματικότητα είναι πολύ διαφορετική. Πρόσφατη έρευνα της ομάδας OpenData, μιας αυτοχρηματοδοτούμενης πρωτοβουλίας κατά της επιρροής των λόμπι στις Βρυξέλλες, έδειξε ότι δεκάδες προτάσεις των αμερικανικών γιγάντων του Ιντερνετ πέρασαν αυτούσιες – κυριολεκτικά λέξη προς λέξη – σαν τροποποιήσεις των σχεδίων νόμου της Κομισιόν. Αναζητώντας τα αίτια της διάβρωσης της Ε.Ε η ομάδα του OpenData διαπίστωσε ότι κομβικό ρόλο παίζουν οι λεγόμενες διακομματικές ομάδες που συγκροτούνται τα τελευταία χρόνια στο ευρωπαϊκό κοινοβούλιο.

Πρόκειται για ομάδες βουλευτών με διαφορετικές πολιτικές καταβολές που συγκεντρώνεται κάτω από μια κοινή ομπρέλα για το χειρισμό συγκεκριμένων θεμάτων. Μια από αυτές τις ομάδες είναι και το Ευρωπαϊκό Ίδρυμα Διαδικτύου (EIF) το οποίο στο καταστατικό του υποστηρίζει ότι έχει ως στόχο να συμβάλλει στη δημιουργία ευρωπαϊκών πολιτικών που θα ανταποκρίνονται στην ψηφιακή επανάσταση. Το EIF ιδρύθηκε από τη Γερμανίδα ευρωβουλευτή Έρικα Μαν η οποία είναι επισήμως επικεφαλής του λόμπι της Facebook στις Βρυξέλλες. Να σημειωθεί ότι το Facebook προσφέρει μια από τις υπηρεσίες του διαδικτύου που θα πληγούν περισσότερο από την προστασία των προσωπικών δεδομένων που ζητούσε αρχικά η Κομισιόν.

Μια απλή επίσκεψη στην ιστοσελίδα της EIF αρκεί για να διαπιστώσει κανείς ότι συνεργάζεται με 42 πολυεθνικές του διαδικτύου και των τηλεπικοινωνιών μεταξύ των οποίων η eBay και η Amazon, οι εταιρείες δηλαδή που συνέταξαν τις περισσότερες τροποποιήσεις στη νομοθεσία για την προστασία του προσωπικού απορρήτου. Όπως διαπίστωσε μάλιστα το Παρατηρητήριο για την Ευρώπη των Πολυεθνικών, εννέα από τους ευρωβουλευτές που ανήκουν στο EIF παρουσίασαν τροποποιήσεις οι οποίες προέρχονται λέξη προς λέξη από κείμενα ιδιωτικών εταιρειών. Να σημειωθεί ότι ανάμεσα στα πολιτικά μέλη του EIF συναντά κανείς και τον πάλαι ποτέ «κόκκινο» Ντανιέλ Κον Μπετίτ, από την ομάδα των πρασίνων.

Η παρέμβαση του Λευκού Οίκου

Πέρα όμως από τις δια-πολιτικές ομάδες του κοινοβουλίου, αμερικανικές εταιρείες δαπανούν απευθείας εκατομμύρια ευρώ σε επιχειρήσεις επηρεασμού των ευρωβουλευτών. Μόνο η Google δαπάνησε επισήμως 780.000 δολάρια το 2011 στα ευρωπαϊκά κέντρα αποφάσεων. Αξίζει να σημειωθεί ότι εταιρείες που διαχειρίζονται μεγάλες μηχανές αναζήτησης του διαδικτύου, και οι οποίες δεν είχαν κανένα πρόβλημα να συνεργαστούν με το καθεστώς της Κίνας καταδίδοντας ουσιαστικά τους χρήστες τους, τώρα κατηγορούν τους Ευρωπαίους για «λογοκρισία» και καταπάτηση των ατομικών δικαιωμάτων των πολιτών.

Παράλληλα οι εταιρείες αυτές, σε συνεργασία με 15 αμερικανικές Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις ασκούν πιέσεις στο Λευκό Οίκο να μεσολαβήσει για την προστασία των επιχειρηματικών τους συμφερόντων. Και όπως φαίνεται ο πρόεδρος Ομπάμα ανταποκρίθηκε άμεσα στις πιέσεις δίνοντας εντολή στο αμερικανικό υπουργείο εμπορείου να παρέμβει. Σε ανακοίνωση του υπουργείου εκφράζεται ανησυχία ότι «οι νέοι έλεγχοι του απορρήτου θα βλάψουν τη βιομηχανία υψηλής τεχνολογίας των ΗΠΑ».

Η αντιπαράθεση λοιπόν θα μπορούσε θεωρητικά να οδηγήσει σε ένα νέο εμπορικό πόλεμο ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Ε.Ε. Το πιθανότερο όμως είναι ότι τον Απρίλιο όταν θα έχει ξεκαθαρίσει η τελική μορφή που θα λάβει η ευρωπαϊκή νομοθεσία την προστασία του προσωπικού απορρήτου στο Ίντερνετ, η μάχη να έχει ήδη χαθεί με προδοσία από τα μέσα.

Άρης Χατζηστεφάνου

Επίκαιρα Φεβρουάριος 2013

ΠΗΓΗ