ΣΑΤΡΑΠΕΙΑ...Ή...SHOULD I STAY OR SHOULD I GO

Κωνσταντίνος Καβάφης «Η Σατραπεία»


Τι συμφορά, ενώ είσαι καμωμένος
για τα ωραία και μεγάλα έργα
η άδικη αυτή σου η τύχη πάντα
ενθάρρυνσι κ’ επιτυχία να σε αρνείται.
να σ’ εμποδίζουν ευτελείς συνήθειες,
και μικροπρέπειες, κι αδιαφορίες.
Και τι φρικτή η μέρα που ενδίδεις,
(η μέρα που αφέθηκες κ’ ενδίδεις),
και φεύγεις οδοιπόρος για τα Σούσα,
και πηαίνεις στον μονάρχην Aρταξέρξη
που ευνοϊκά σε βάζει στην αυλή του,
και σε προσφέρει σατραπείες και τέτοια.
Και συ τα δέχεσαι με απελπισία
αυτά τα πράγματα που δεν τα θέλεις.
Άλλα ζητεί η ψυχή σου, γι’ άλλα κλαίει
τον έπαινο του Δήμου και των Σοφιστών,
τα δύσκολα και τ’ ανεκτίμητα Εύγε
την Aγορά, το Θέατρο, και τους Στεφάνους.
Aυτά πού θα σ’ τα δώσει ο Aρταξέρξης,
αυτά πού θα τα βρεις στη σατραπεία
και τι ζωή χωρίς αυτά θα κάμεις.

Έγραψα πριν λίγο καιρό, -τον Δεκέμβριο του 2012 συγκεκριμένα-. ένα μικρό σημείωμα σε κάποιον από τους σχετικά επώνυμους των ημερών μας, που παρακολουθώ καιρό τώρα και εκτιμώ. Πήρα την ακόλουθη απάντηση:


///Αναρωτιέμαι πώς να απαντήσω, αν μπορώ να πω κάτι που να βοηθήσει.
Εχω δει πολλούς καλούς πολίτες σαν εσάς να ετοιμάζονται να εγκαταλείψουν τη χώρα, γεωγραφικά και ηθικά. Ελπίζω να μην το κάνουν, αλλά πως να το ζητήσεις αυτό;
Καλό βράδυ///


Αισθάνθηκα την ανάγκη να συνεχίσω τον ιδιότυπο διάλογο και επέμεινα με το παρακάτω σύντομο κείμενο. Ήταν η ειλικρινής μου άποψη μου για τα πράγματα και την παραθέτω εδώ αυτούσια, χωρίς καμία αλλαγή, έτσι όπως ακριβώς γράφτηκε.

Πριν συνεχίσω, να πω ότι δεν ξέρω καθόλου γιατί βάζω σήμερα αυτό το κείμενο εδώ. Ας μου επιτραπεί, όμως, να χρησιμοποιήσω κάποια λόγια του Σεφέρη για να δικαιολογηθώ:

Δε θέλω τίποτε άλλο παρά να μιλήσω απλά, να μου δοθεί ετούτη η χάρη.
Γιατί και το τραγούδι το φορτώσαμε με τόσες μουσικές που σιγά-σιγά βουλιάζει
και την τέχνη μας τη στολίσαμε τόσο πολύ που φαγώθηκε από τα μαλάματα το πρόσωπό της
κι είναι καιρός να πούμε τα λιγοστά μας λόγια γιατί η ψυχή μας αύριο κάνει πανιά.

Επειδή για ότι φέρει αυτό το αύριο, η ευθύνη θα είναι όλων μας, χωρίς καμιά εξαίρεση. Κανείς, από όλους όσους καταλαβαίνουν, δεν θα μπορεί να πει ότι δεν ήξερε. Θα κριθούμε, όλοι. Και όλοι θα δώσουμε λόγο.

***************************************
"Δεν σας έγραψα για να μου απαντήσετε, αλλά, σε κάθε περίπτωση, σας ευχαριστώ που το κάνατε. Εξομολογήθηκα απλά μερικές σκέψεις, από παρόρμηση περισσότερο και χωρίς συγκεκριμένο σκοπό και μάλλον επειδή διακρίνω ότι, ανάμεσα σε όσους διαθέτουν μια δημόσια παρουσία και αναγνωρισιμότητα, είστε από τους ελάχιστους που αντιλαμβάνονται τα πράγματα με ευρύτητα, χωρίς να εγκλωβίζονται σε ανόητα στερεότυπα και αμιγώς λογιστικές ερμηνείες.

Νομίζω ότι δεν είναι πολλοί αυτοί σήμερα που μπορούν να κατανοήσουν ότι κανένα οικονομικό σύστημα, είτε αυτό είναι ο φιλελευθερισμός είτε η σοσιαλδημοκρατία είτε κάθε άλλη παραλλαγή ενός μοντέλου αστικού τύπου, δεν μπορεί να οικοδομηθεί αν λείπει το κατάλληλο έδαφος της κοινωνικής συνοχής και της συναίνεσης και ότι η δημιουργία αυτού του εδάφους πρέπει να αποτελέσει την απόλυτη μας προτεραιότητα. Αφού βέβαια προηγηθεί η ανάκτηση της χαμένης εμπιστοσύνης στους θεσμούς και στα πρόσωπα που θα αναλάβουν να τους υπηρετήσουν.

Όλα αυτά κείνται σε αφηρημένο επίπεδο, είναι καθαρή πολιτική και βρίσκονται πολύ μακριά από τον αφελή λόγο, περί των δήθεν σωτήριων μεθόδων διαχείρισης, που κατακλύζει τρία χρόνια τώρα τον δημόσιο χώρο. Κοντολογίς, πιστεύω ότι η χώρα μπορεί να σωθεί μόνο αν σκεφθούμε με αυτόν τον τρόπο. Μόνο αν προσπαθήσουμε να θεραπεύσουμε πρώτα από όλα το αίσθημα της αδικίας και εδραιώσουμε την πεποίθηση ότι η συλλογικότητα είναι εδώ για να προστατεύσει και να εγγυηθεί, πριν από οτιδήποτε άλλο, την αξιοπρέπεια και του μικρότερου ανθρώπου. Και, χωρίς να θέλω να σας κολακέψω, πιστεύω ότι έχετε τις ίδιες ή έστω παρόμοιες απόψεις.

Ότι πριν αποφασίσουμε αν θα πάμε δεξιότερα ή αριστερότερα θα πρέπει να έχουμε ένα σταθερό σημείο να πατήσουμε. Τα υπόλοιπα θα έχουμε τον χρόνο να τα βρούμε όταν θα είμαστε έτοιμοι.

Η απαίτηση αυτή οριοθετεί και την μόνη λογικά αποτελεσματική λύση, που δεν είναι άλλη από την συστράτευση κάποιων αξιόπιστων ανθρώπων, που θα προέρχονται από όλο το φάσμα του αστικού χώρου και δεν θα έχουν προηγούμενη εμπλοκή με την ενεργό πολιτική. Με σκοπό την δημιουργία ενός πρώτου πυρήνα, από τον οποίο θα λείπουν τα ιδεολογικά πρόσημα, γεγονός που θα απομακρύνει την εύλογη καχυποψία και θα ευνοήσει την ενότητα και την συνεργασία στην βάση της κοινωνίας.

Αν με ρωτούσατε πως θα γίνει αυτό δεν θα είχα να σας πω κάτι συγκεκριμένο. Μόνο ότι τα πράγματα ωριμάζουν σιγά σιγά και εμείς δεν έχουμε παρά να θεωρούμε ότι αυτό που πιστεύουμε με ειλικρίνεια και τιμιότητα για σωστό δεν μπορεί παρά να είναι και εφικτό.

Σε κάθε περίπτωση, αν μου εζητείτο να υποδείξω κάποιους ανθρώπους, ικανούς να συμμετέχουν σε μια τέτοια ομάδα, θα ήσασταν από τους λίγους που θα είχα να προτείνω ανεπιφύλακτα.

Όσο για μένα, είναι πολύ αργά για να εγκαταλείψω την Ελλάδα. Θα μπορούσα πιθανόν να το κάνω γεωγραφικά αλλά, μάλλον, δεν θα το πετύχω ποτέ ηθικά.

Θα μείνω λοιπόν εδώ όπου ανήκω και θα τους πολεμήσω με κάθε τρόπο, όπως έκανα πολλά χρόνια τώρα. Έστω κι αν ξέρω ότι τελικά θα ηττηθώ. Αυτή η χώρα είναι και δική μου και δεν σκοπεύω να την εκχωρήσω, τρόπαιο στους ανάξιους ή να την βλέπω άβουλος να βυθίζεται στην παρακμή. Ακόμη και αν το ήθελα, νοιώθω ότι δεν μου επιτρέπεται. Και αν κάτι από αυτά που σας έγραψα είναι ψέμα, είναι ότι η σωτηρία της δεν με αφορά. Με αφορά πολύ και μάλιστα σε βαθμό βαθιάς εμμονής.

Μια και παρασύρομαι εύκολα ας πω και κάτι τελευταίο. Από τα εφηβικά μου χρόνια ξεφυλλίζω τον Καβάφη, τόσο πολύ, που πλέον κάθε στίχος του μου είναι προσωπικός και ανάλαφρα οικείος. Μόνο ένα ποίημα ξυπνάει ακόμη, μετά από τόσο καιρό, μέσα μου, κάθε φορά που το διαβάζω ή το απαγγέλλω, την ίδια πρώτη αίσθηση απειλής και εφιάλτη. Η Σατραπεία. Τρέμω στην ιδέα ότι μπορεί κάποτε να καταντήσω να πάρω αυτόν τον δρόμο. Μπορεί να μην είμαι πολύς, ικανός να αξιωθώ τον έπαινο του Δήμου και των Σοφιστών, αλλά τουλάχιστον δεν θέλω να καταλήξω και μοιραία λίγος. Γι' αυτό θα μείνω.

Ελπίζω ότι δεν σας κούρασα.

Φιλικά"

ΕΡΜΙΠΠΟΣ